Tác giả: Mạc Ngôn
Tớ họ Triệu, tên Giáp Con
Tinh mơ đã dậy, cười rất ròn.
(Ngốc mà lại!)
Tớ mơ thấy hổ trắng
Hổ trắng mặc áo chẽn đỏ,
Đít vổng đuôi to.
(Ha ha ha)
Đuôi to đuôi to đuôi to
Hổ trắng và tớ đấu tay bo
(Ngoác miệng phô hàm răng trắng nhởn)
Hổ định xơi tớ chắc?
Hổ bảo:
Lợn béo dê mập ăn không hết
Cớ gì phải ăn một anh ngốc?
Không xơi thì đến có việc gì?
Hổ bảo:
Anh phát rồ vì sợi râu hổ
Tui đến giơ mép cho anh nhổ.
(Ha ha ha, ngốc sở ngốc khổ!)
Miêu Xoang “Đàn hương hình – Oa oa xoang”.
Miu miu, chưa vội mở mồm nói, hãy học tiếng mèo kêu.
Mẹ tớ bảo, ria mép hổ có nhiều sợi, trong đó sợi dài nhất quí giá vô ngần. Người nào có được sợi ria đó giắt trong người, có thể nhìn thấy bản
tướng của người khác. Mẹ tớ bảo, con người sống ở trên đời đều do con
vật đầu thai mà sinh ra. Nếu ai có cái râu hổ quí giá kia, thì trong con mắt người đó không bao giờ có con người. Trên phố, trong ngõ, nơi quán
rượu, trong nhà tắm toàn là trâu ngựa chó mèo tuốt tuột! Mẹ kể, có một
người lúc ở Quan Đông đập chết một con hổ, lấy được cái râu quí đó, sợ
mất, lấy vải bọc ba lượt bên trong, ba lượt bên ngoài, lại còn khâu vào
bên trong lần lót áo bông. Về đến nhà, bà mẹ hỏi: “Con ơi, con ở Quan
Đông bấy nhiêu năm, chắc là giàu có rồi?” Anh chàng vênh váo, nói: “Giàu thì chưa giàu, nhưng con được một báu vật”. Anh ta vừa nói vừa tháo chỉ lấy ra cái gói vải, mở từng lớp lấy chiếc râu hổ cho mẹ xem. Nhưng khi
ngẩng đầu lên thì không thấy bà mẹ đâu cả, chỉ thấy một con chó già, mắt kèm nhèm. Sợ quá, anh ta bỏ chạy, giữa sân đụng phải một con ngựa già
một cú như trời giáng. Anh ta trông thấy con ngựa miệng ngậm tẩu, đang
rít thuốc xèo xèo, lỗ mũi phả ra từng làn khói trắng. Sợ đến suýt ngất
xỉu, anh ta định vọt qua tường bỏ chạy, con ngựa già gọi đúng tên cúng
cơm của anh: “Tiểu Bảo đấy phải không? Thằng ôn, không nhận ra bố đẻ
à?”. Anh ta biết, những trò vè này đều do chiếc râu hổ gây ra, nên vội
gói lại giấu vào nơi kín đáo, lúc này anh mới thấy bố không phải ngựa,
mẹ không phải chó. Ngay khi ngủ, tớ cũng muốn có chiếc râu hổ đó. Miu
miu, gặp ai tớ cũng nói về chiếc râu hổ, gặp ai tớ cũng hỏi làm thế nào
để có được chiếc râu hổ. Có người bảo tớ lên Đông Bắc, vào rừng mà tìm
râu hổ. Tớ định đi, nhưng lại không muốn xa vợ. Có chiếc râu đó thì hay
biết mấy! Tớ vừa kê xong phản thịt trên phố thì trông thấy một con lợn
đực to đùng đầu đội mũ quả dưa bằng sa tanh màu đen, mình mặc áo chùng,
tay xách lồng chim họa mi ngất ngưởng đi tới, gọi to:
- Giáp Con, cho hai cân thịt lợn, loại ngũ hoa ấy!
Rõ ràng là một con lợn, nhưng nghe giọng nói, tớ nhận ra đó là ông già Lý ở Lý Thạch trai, bố đẻ ông tú tài học rộng, người cùng phố, ai đã gặp đều sinh lòng kính nể. Người nào không kính nể, ông lên giọng than: “Cá
không ăn muối cá ươn rồi!”. Nào ai biết bản tướng của ông lại là con lợn đực! Ngay bản thân ông cũng không biết mình là lợn, chỉ tớ biết. Nhưng
nếu ông bảo là lợn, ông sẽ nện vỡ đầu tớ bằng gậy đầu rồng. Lợn chưa đi
khỏi thì một bà ngỗng trắng dùng cánh xách làn trúc lạch bạch đi tới.
Đến trước phản thịt của tớ, bà ta lườm tớ như thể từ lâu đã có mối thâm
thù, nói: Giáp Con, đồ dã man! Thịt chó nấu đông hôm qua bán cho ta, có
một cái móng tay! Cậu không treo đầu chó bán thịt người đấy chư? – Bà ta quay lại bảo ông lợn đen – Nghe rõ chưa nào? đêm hôm kia, nhà họ Trịnh
đánh chết tươi con dâu, khắp người không còn một chỗ lành lặn, thảm quá! – Nói xong, ngỗng trắng quay lại nói với tớ:
- Cắt cho bác hai cân thịt chó, đổi món một tí.
Tớ nghĩ bụng, mụ già thối thây này, mụ là cái thá gì? Mụ là ngỗng cái chỉ
đáng đem nấu đông, cho chừa cái thói lắm điều! Nếu như có một chiếc râu
hổ như thế thì hay biết mấy!
Buổi chiều hôm đó mưa to, ông Hà
ngồi uống rượu trong quán. Ông nhọn miệng lộ hầu, mắt tinh ranh đảo như
chớp, chắc chắn bản tướng là con khỉ đột. Tớ lại nói với ông về chuyện
chiếc râu hổ. Tớ nói, bác Hà, bác hiểu nhiều biết rộng, chắc có nghe nói về chiếc râu hổ? Bác biết làm thế nào để kiếm được nó? Ông ta cười, bảo tớ:
- Giáp ơi là Giáp, cậu ngố quá đấy! Cậu bán thịt ở đây, còn vợ cậu thì đang ở đâu?
- Vợ tui đem thịt chó đến chỗ quan lớn Tiền – cha nuôi của cô ấy.
Ông Hà nói:
- Ta thấy đem thịt người đến thì có. Vợ cậu trắng nõn, thịt thơm phải biết!
- Bác đừng đùa, nhà tui chỉ bán thịt lợn, thịt chó, có đâu thịt người mà
bán? Vả lại, Tiền đại nhân không phải là hổ, sao lại ăn thịt vợ tui? Nếu ông ấy ăn thịt vợ tui thì đã ăn từ lâu rồi, vợ tui đâu còn sống đến
giờ.
Ông Hà mỉm cười ranh mãnh:
- Tiền đại nhân không phải là bạch hổ, mà là thanh long. Vợ cậu là bạch hổ.
Bác Hà lại nói lung tung rồi! Bác lại không có cái râu hổ, làm sao nhìn thấy bản tướng của Tiền đại nhân và vợ tui? Bác Hà nói:
- Cậu ngốc, rót cho ta bát rượu, ta sẽ chỉ cho cậu nơi có chiếc râu hổ.
Tớ vội rót cho ông ta một bát rượu đầy có ngọn, giục ông ta nói mau.
Ông bảo, cậu biết đấy, đó là của quí, bán được nhiều tiền lắm. Tớ bảo, tui
muốn có cái râu hổ không phải để bán lấy tiền, mà để chơi. Bác thử nghĩ, cầm cái râu hổ trong tay đi trên phố, trông thấy bọn súc vật áo quần mũ mãng nói tiếng người, hay thật đấy! Ông Hà hỏi:
- Cậu thật tình muốn có cái râu hổ chứ?
Thậ, rất muốn, ngay cả khi ngủ cũng mê thấy nó. Vậy được, cậu hãy thái cho
ta một đĩa thịt, ta sẽ mách cho cậu. Bác Hà, chỉ cần bác cho biết kiếm
cái râu hổ ấy ở đâu, bác ăn hết cả con chó tui cũng không lấy tiền, một
xu cũng không lấy. Tớ thái thịt chó cho ông ta, rồi nhìn ông, chờ đợi.
Ông Hà khoan thai nhấp từng ngụm rượu, nhai từng miếng thịt, nói chậm
rãi: Cậu ngố cần cái râu hổ thật à? Bác Hà, rượu thịt tui đã cho bác
rồi, nếu không mách là bác lừa tui, về nhà tui sẽ mách vợ tui, khinh tui thì được chứ khinh vợ tui thì khó đấy! Vợ tui chỉ một cái dẩu mỏ là bác bị lôi lên huyện, gậy nện tới tấp với mông! Ông Hà thấy tui đưa vợ ra,
vội bảo:
- Cậu Giáp, cậu Giáp thân mến, ta sẽ mách cho cậu, nhưng cậu phải thề, không nói ta bảo cậu, ngay cả với vợ cậu cũng vậy. Nếu
không, dù có, râu hổ cũng mất thiêng!
- Được được! Tui sẽ không
nói với bất cứ ai, kể cả vợ. Thề rằng, tui mà nói với ai thì vợ tui sẽ
đau bụng. Ông Hà nói, mẹ cái thằng! Thề với thốt gì thế? Vợ cậu đau bụng thì liên quan gì đến cậu? Sao lại không liên quan? Vợ tui đau bụng thì
tui đau xót lắm, tui buồn đến phát khóc! Ông Hà nói:
- Vậy ta cho cậu biết nhé – Ông ta nhìn ra phố như sợ có ai nghe thấy. Mưa rào rào,
nước giọt gianh chảy như một tấm rèm màu trắng. Tớ giục, ông ta bảo:
- Cẩn thận vẫn hơn, để người khác nghe thấy là không lấy được râu hổ. Ông chồm người qua bàn, ghé sát cái miệng nóng hôi hổi vào tai tớ, thì
thào:
- Vợ cậu ngày nào cũng đến nhà Tiền đại nhân. Giường của
ngài có trải tấm da hổ. Đã có da hổ, lo gì không có râu hổ? Hãy nhớ cho
kỹ, cậu nhờ vợ cậu lấy cho một sợi loăn xoăn màu vàng kim, sợi ấy mới
thiêng! Những sợi khác không thiêng.
Khi vợ tớ đưa thịt trở về,
trời tối đen như mực. Sao giờ đằng ấy mới về? Hắn vừa cười vừa nói: “Anh đại ngốc ơi, em phải cho ngài ăn từng miếng cho đến hết. Với lại, trời
mưa chóng tối. Sao anh không châm đèn?”. Đằng ấy không thêu thùa, tớ
không đọc sách, thắp đèn để làm gì? Hắn bảo: “Anh Giáp tính toán ra
phết! Giàu nghèo chi một đọi đèn, huống hồ nhà mình không nghèo! Cha
nuôi nói rồi, từ năm nay trở đi, sẽ miễn thuế cho mình. Anh cứ yên tâm
đốt đèn lên”. Tớ đánh lửa châm vào đĩa đèn dầu lạc, hắn lấy trâm cài đầu khêu bấc đèn, căn buồng sáng lên như dịp Tết. Dưới ánh đèn mặt hắn đỏ
hồng, mắt long lanh như vừa uống nửa cân rượu. Đằng ấy uống rượu phải
không? Hắn nói: “Mũi thính như mũi mèo đói ấy! Cha nuôi sợ đi đường
lạnh, đưa chỗ rượu thừa trong be cho uống… Đừng quay lại, em thay quần
áo bị ướt đây”. Thay làm gì, chui luôn vào chăn có hơn không! “Ý hay
đấy!” – Hắn cười khúc khích: “Ai dám bảo Giáp Con nhà ta ngốc? Khôn ra
phết!”. Hắn cởi quần áo, vứt từng cái vào chậu giặt, trắng phau như con
lệch vừa lên khỏi mặt nước, nhảy một phát lên giường, nhào một cái chui
luôn vào chăn. Tớ cũng tụt quần, mông trần như khỉ chui vào theo. Hắn
cuộn chăn quanh người, bảo: “Anh đừng quấy rầy em. Làm lụng suốt ngày,
xương cốt như muốn long ra!”. Tớ không quấy đằng ấy, nhưng đằng ấy phải
kiếm cho tớ cái râu hổ. Hắn cười rúc rích: “Anh ngố, kiếm râu hổ cho anh ở đâu?”. Hôm nay có người bảo tớ, đằng ấy có thể kiếm được râu hổ. “Ai
bảo anh?” Không cần biết là ai bảo. Tớ cần một sợi loăn xoăn, phần đầu
có màu hoàng kim. Hắn đỏ bừng mặt, rủa: “Thằng mất dạy nào bày cho anh
đấy? Em phải lột da nó làm trống! Đứa nào lỡm anh, đứa nào?”. Đằng ấy có giết tớ cũng chẳng nói. Tớ đã lấy bụng đằng ấy ra thề rồi! Tớ thề là
nếu tớ để lộ ra thì bụng đằng ấy đau! Hắn lắc đầu: “Anh ngố, mẹ anh trêu anh cho vui đấy. Anh thử nghĩ, làm gì có chuyện ấy trên đời!” Ai cũng
đánh lừa được tớ, vậy mẹ tớ đánh lừa tớ làm gì? Tớ muốn có cái râu hổ đó cả nửa đời người rồi. Tớ van đằng ấy hãy kiếm cho tớ một cái. Hắn nổi
cáu, thở phì phì: “Kiếm đâu bây giờ, lại còn loăn xoăn nữa… Anh ngố, anh là thằng đại ngố!”. Người ta bảo, trên giường Tiền đại nhân có tấm da
hổ, có da là có râu. Hắn thở dài đánh thượt, nói: “Giáp Con, Giáp Con,
em nói gì với anh bây giờ?” Tớ van đằng ấy, kiếm cho tớ một cái, nếu
không, tớ không cho đằng ấy đi đưa thịt chó nữa. Người ta bảo đằng ấy
đưa thịt người. Hắn nghiến răng nghiến lợi, nói: “Lại thằng nào nói
vậy?” Đằng ấy không cần biết là ai nói, chỉ biết là có người nói như
thế. Hắn bảo: “Được thôi, em sẽ kiếm cho anh một sợi, còn bây giờ thì
đừng quấy nữa”. Giáp Con nhệch miệng ra cười.
Tối hôm sau, quả
nhiên vợ tớ đem về cho tớ một chiếc râu hổ. Hắn nhét vào tay tớ một cái
lông màu vàng kim, bảo: “Đây rồi, đừng để nó bay mất!” Rồi hắn cười rũ
ra. Tớ giữ khư khư cái râu hổ đó, trống ngực đập thình thịch. Cả đời
mong nó, không ngờ lại kiếm được dễ dàng đến thế! tớ ngắm nghía vật báu
trong tay, quả nhiên nó cong queo, phía đầu màu vàng y như ông Hà nói.
Cầm sợi lông trong tay, tớ cảm thấy cổ tay tê tê, báu vật có khác, nặng
ra phết! Hắn che miệng, vừa cười vừa nói: “Soi xem nào, xem em là phượng hoàng hay là chim sẻ?” Ông Hà nói đằng ấy là bạch hổ! Mặt hắn biến sắc, giận dữ quát: “Quả nhiên là cái lão chết tiệt ấy chõ mõm vào! Mai bảo
cha nuôi tóm lão lên huyện nện cho hai trăm gậy, cho lão nếm mùi “quả
roi”!
Tớ cầm sợi râu hổ, đăm đăm nhìn vợ tớ dưới ánh đèn. Tim tớ
đập loạn xạ, cổ tay run lên. Trời ạ, con rất muốn nhìn thấy bản tướng
của vợ con. Hắn là hóa thân của con vật nào nhỉ? Lợn, chó, thỏ, dê, cáo, nhím? Con vật nào cũng được, nhưng đừng là rắn. Từ bé tớ đã sợ rắn, lớn lên càng sợ, giẫm phải cái nùi rơm, tớ gật bắn mình cao ba thước. Mẹ tớ bảo, rắn thường biến thành người đẹp, đa phần các cô gái đẹp là do rắn
biến thành! Anh chàng nào ngủ cùng người đẹp vốn là rắn biến thành, sớm
muộn sẽ bị hút hết não tủy. Xin trời phù hộ, vợ con là gì biến thành
cũng được, cóc nhái, thạch sùng cũng được, nhưng đừng có là rắn. Nếu là
rắn thì con xin nhặt nhạnh đồ nghề, chạy không ngoái cổ! Vợ tớ cố ý khêu bất thật cao, hoa đèn to như hoa thạch lựu, căn buồng sáng trưng! Tóc
hắn đen nhánh như được bôi một lớp dầu. Trán hắn bóng lộn, có thể so với bụng ông Di Lặc. Lông mày cong cong như hai lá liễu. Mũi hắn trắng ngà
như được đẽo gọt từ ngó sen, cặp mắt long lanh, con ngươi như trái nho
chín chìm trong lòng trắng trứng. Miệng hắn hơi rộng, môi không tô son
mà đỏ, hai mép cong vắt như củ mã thầy. Tớ nhìn mỏi mắt mà không thấy vợ tớ là hóa thân của con vật nào!
Vợ tớ bĩu môi, hỏi mỉa:
- Có thấy gì không? Em từ con vật nào biến thành? Nói đi chứ!
Tớ lắc đầu, bâng khuâng, trả lời không nhìn thấy gì. Bảo bối này trong tay tớ sao lại trở nên mất thiêng?
Hắn giơ một ngón tay dí vào đầu tớ, nói:
- Anh bị ma ám rồi! Sợi lông đã hủy hoại cuộc đời anh. Mẹ anh chẳng qua
kể chuyện cho vui, còn anh thì lại cho đó là thực. Giờ còn tin nữa hay
thôi?
Tớ lắc đầu, nói đằng ấy không đúng! Mẹ tớ không bao giờ lừa tớ. Ai cũng có thể lừa tớ, riêng mẹ tớ thì không.
- Vậy sao anh cầm râu hổ trong tay, lại không nhìn thấy em từ con vật nào biến thành? – Hắn nói. Em không cần râu hổ cũng biết kiếp trước anh là
con lợn, một con lợn ngu xuẩn to đùng!
Tớ hiểu hắn đang kiếm cách chửi tớ, không có râu hổ trong tay thì hắn không thể nhìn thấy bản
tướng của tớ là lợn. Nhưng vì sao tớ có râu hổ trong tay lại không nhìn
thấy bản tướng của hắn? Vật báu này tại sao không linh nghiệm nữa? Thôi, hỏng rồi! Bác Hà nói rằng, nếu gọi tên nó ra thì nó sẽ mất thiêng. Vừa
nãy mình lỡ miệng gọi tên nó. Cực ơi là cực! Ngu quá, cái vật báu mãi
mới kiếm được, hỏng mất rồi!
Tớ đứng ngây ra, tay vẫn cầm cái râu hổ, nước mắt đầm đìa.
Thấy tớ khóc, vợ tớ thở dài, nói:
- Chẳng biết khi nào anh hết ngố? Hắn nhổm dậy, cướp lấy chiếc râu hổ
trong tay tớ, thổi phù một cái, chiếc râu hổ bay mất tăm. Ôi, báu vật
của tớ…! Tớ òa khóc. Hắn quàng cổ tớ, dỗ dành:
- Thôi, thôi, đừng ngốc nữa! Để em ôm anh ngủ một giấc!