Tác giả: Mạc Ngôn
Bọn tui nghe thấy Viên Thế Khải lệnh cho quan huyện:
- Mau cử người kiểm tra nhà giam xem có phạn nào trốn không?
Bọn tui thấy quan huyện kinh hoảng đứng bật dậy, dẫn bọn nha dịch chạy về
phía nhà giam. Bọn tui nín thở, chỉ tiếc không thể độn thổ. Nghe thấy
tiếng ông Tư hò hét ở sân nhà giam, nghe rõ tiếng rít của cánh cửa. Bọn
tui chờ dịp thuận tiện là chạy, nhưng Viên Thế Khải án ngữ ngay trên
dũng đạo trước Nghi môn, không chịu đi. Cuối cùng, bọn tui thấy quan
huyện chạy tới trước mặt Viên Thế Khải, lại khuỵu một chân, bẩm báo:
- Bẩm đại nhân, giám thị đã điểm danh, không thiếu phạm nào.
- Tôn Bính thế nào rồi?
- Xích cột vào đá, chắc chắn lắm ạ!
- Tôn Bính là trọng phạm của triều đình, ngày mai hành quyết, nếu để sai sót, các ông liệu giữ lấy cái đầu!
Viên Thế Khải đi về phía bãi tập. Quan huyện vội đứng dậy, lom khom vái
theo. Bọn tui thở hắt hơi, như cất được gánh nặng. Nhưng đúng lúc đó,
cha tui, người cha chết tiệt, tỉnh lại. Ông lảo đảo đứng lên, cằn nhằn:
- Đây là đâu? Các người định đưa ta đi đâu?
Chú Quậy nắm cổ chân ông giật mạnh. Ông ngã lăn mấy vòng, rồi dừng lại ngay dưới ánh trăng. Quậy và Uùt Liên mỗi người nắm một chân kéo cha tui vào chỗ tối. Ông quẫy đạp dữ dội, quát to:
- Bỏ ta ra, đồ đốn mạt! Ta không đi đâu hết, bỏ ta ra!
Bọn lính nghe tiếng kêu, lập tức ập đến, súng ống loang loáng, cúc đồng trên áo tỏa hào quang. Tám Chu nói nhỏ:
- Các con, chạy thôi!…
Quậy và Uùt Liên bỏ tay, thẫn thờ nhìn cha tui một thoáng, rồi chạy ngược về phía bọn lính. Súng nổ ran, có tiếng thét: Thích khách!… Tám Chu như
con diều hâu chồm lên người cha tui. Từ tiếng kêu vọng lại, tui biết,
ông đang bóp cổ cha tui bằng những ngón tay như móc sắt. Tui hiểu ý ông, ông bóp chết cha tui, để phá cuộc hành hình ngày mai. Hầu Tiểu Thất dắt tui chạy vào con đường phía tây. Trước mặt bọn tui, đám thơ lại của
huyện đang chạy tới. Hầu Tiểu Thất tung con khỉ lên. Con khỉ kêu một
tiếng chói tai, quặp chặt gáy một tên thơ lại, lập tức vang lên tiếng rú thất thanh. Hầu Tiểu Thất kéo tui qua phòng thơ lại sang trước cửa đại
đường, lại trông thấy một đám nha dịch từ sảnh Hai chạy tới. Tui nghe
thấy tiếng súng, tiếng lửa cháy, tiếng gào thét quyện vào nhau trong sân lớn. Mùi máu, mùi khói lửa xộc vào mũi. Aùnh trăng màu nhũ bạc cũng đã
biến thành màu máu.
Bọn tui chạy lên hướng bắc theo con đường
nội bộ. Tiếng chân phía sau ngày càng nhiều, đạn rít trên đầu chíu chíu. Khi chạy đến chỗ nhà bếp ở Đông Hoa sảnh, chợt Hầu Tiểu Thất dướn liền
mấy cái, tay anh nhũn ra, tuột khỏi tay tui. Một dòng màu xanh đen chảy
ra từ sau lưng như người ta ép dầu.
Giữa lúc tui đang không biết xoay sở ra sao thì một bàn tay kéo tui tạt ngang vào bên trong. Bọn lính ào ào chạy qua.
Thì ra phu nhân quan huyện kéo tui vào tư thất của ông huyện ở Đông Hoa
sảnh. Bà tự tay lột mũ, cởi áo dài cho tui, cuộn lại rồi ném qua cửa sổ
phía sau. Rồi bà lôi tôi lên giường, kéo chăn đắp cho tui, thả tấm rèm
xanh xuống, ngăn bà nằm phía ngoài. Tối như hũ nút, tui chẳng nhìn thấy
gì nữa.
Tui nghe thấy binh lính đã sục vào hậu viên, nghe thấy
trên đường đi dạo, sân trước, sân sau, đâu đâu cũng có lính. Cuối cùng,
giờ phút đáng sợ nhất đã đến: có tiếng chân bước trong Đông Hoa sảnh.
Tui nghe có tiếng nói: Bẩm Đô thống đại nhân, đây là tư dinh của quan
huyện. Tiếp theo là tiếng roi quật vào thân người. Tui thấy màn vén lên
rồi thả xuống ngay, một người đã chui vào, người này mặc đồ mỏng, nằm
sát tui. Tui nhận ra đây là phu nhân, người mà quan huyện từng ôm ấp.
Liền đó là tiếng gõ cửa, rồi từ gõ chuyển sang đập cửa. Tui và phu nhân
ôm nhau thật chặt, tui cảm thấy bà đang run, tui biết, tui còn run hơn
bà. Tui nghe thấy cánh cửa đã bật ra. Phu nhân vội tém chăn thật kỹ cho
tui, rồi bà vén một góc màn để lộ nửa người, chắc là khi đó phu nhân đầu tóc rũ rượi, áo xống xộc xệch, làm như vừa tỉnh giấc. Một giọng thô
lỗ:
- Phu nhân, theo lệnh Viên đại nhân, ti chức đến tìm thích khách!
Phu nhân cười nhạt, nói:
- Đô Thống đại nhân, ông ngoại Tăng Quốc Phiên của ta cầm quân đánh giặc. Để giữ nghiêm quân kỷ, tranh thủ nhân tâm, giữ vững cương thường, nên
đã ban hành kỷ luật sắc, đó là quân đội không được xông vào nhà riêng
của người ta. Nay đám tân binh của Viên Thế Khải đại nhân đã phế bỏ điều lệnh này rồi!
- Ti chức không dám, ti chức mạo phạm phu nhân, xin phu nhân tha thứ.
- Gì mà không dám? Gì mà mạo phạm? Chỗ cần sục thì các ông đã sục rồi,
cần xem các ông đã xem rồi. Chẳng qua là các ông khinh rẻ nhà họ Tăng
mạt vận, không còn người trong triều, nên mới dám bậy bạ thế này!
- Phu nhân quá lời, ti chức là con nhà lính, phải theo lệnh trên.
- Ông đi gọi Viên Thế Khải đến đây cho ta, ta muốn hỏi ông ấy cho ra nhẽ? Nửa đêm gà gáy sai lính xông vào nhà riêng, làm nhục gia quyến, hủy
hoại danh tiết con người ta, vậy ông ấy còn là bề tôi của nhà Đại Thanh
nữa không? Tục ngữ có câu: “Kẻ sĩ thà chết chứ không chịu nhục, người
đàn bà thà chết chứ không chịu tai tiếng”, ta quyết lấy cái chết để đối
mặt với Viên Thế Khải.
Giữa khi đó, bên ngoài có tiếng chân gấp gáp, người nào đó nói nhỏ:
- Quan huyện đã về nhà!
Phu nhân cất tiếng khóc to.
Quan huyện nhào vào trong phòng, vẻ mặt khổ sở:
- Phu nhân, hạ quan bất tài, để phu nhân phải sợ!
Đuổi được Đô thống và đám quân lính của ông ta đi rồi, cửa sổ đóng lại, nến
tắt đi, ánh trăng lọt qua các ô phía trên cửa sổ, trong phòng chỗ sáng
chỗ tối. Tui từ trốn giường tụt xuống, nói khẽ:
- Tạ ơn phu nhân cứu mạng, kiếp sau xin làm trâu ngựa hầu hạ phu nhân.
Nói xong, tui nghiêng mình định bỏ đi. Phu nhân nắm vạt áo giữ tui lại. Tui nhìn thấy mắt bà long lanh trong đêm tối, tui ngửi thấy mùi hoa quế tỏa ra từ cơ thể bà. Lại nhớ trong sân sảnh Ba có một cây quế cổ thụ, giờ
là Trung thu, hương quế sực nức, lẽ ra quan huyện và phu nhân có thể
uống rượu thưởng thức trăng. Tui không được cùng ý trung nhân ngắm
trăng, quá nửa đêm lẻn vào cùng người vui vầy trong đêm tối. Cha tui đã
làm hỏng hết cả. Người Đức ngang ngược, khinh người như rác, nghĩ đến
cha lòng dạ xót xa. Cha ơi, cha mê muội quá trời! Để cứu cha, con chạy
rạc cả người. Để cứu cha, con chạy rạc cả người. Để cứu cha đám ăn mày
ngày đêm hối hả. Để cứu cha đám ăn mày ngày đêm hối hả. Để cứu cha Uùt
Sơn mất ba răng cửa, máu tươi rỏ giọt mãi không thôi. Để cứu cha Tám Chu xuất tướng. Để cứu cha đám ăn mày mất bao sinh mạng! Bọn tui đã bỏ bao
công sức, kế sách tráo người đã sắp xong, công lớn đã sắp thành, một
tiếng kêu của cha làm hỏng hết!
- Giờ chưa đi được! – Phu nhân
cắt đứt dòng suy tưởng của tui. Tui nhớ lại tình hình lúc đã thoát hiểm: Đô thống dẫn quân lính bỏ đi. Phu nhân nhổm dậy ra đóng cửa phòng. Dưới ánh sáng của ngọn lạp chúc, nét mặt phu nhân đỏ ửng, không hiểu vì xúc
động hay giận dữ? Tui nghe bà nói, giọng lạnh nhạt:
- Đại nhân, đây là chủ trương của thiếp, thiế[ giấu người đẹp cho đại nhân!
Quan huyện ngó ra bên ngoài một thoáng rồi bước nhanh đến bên giường, lật
chăn trông thấy mặt tui. Ông đắp chăn lại như cũ, tui nghe ông trầm
giọng nói:
- Phu nhân hiểu rõ đại nghĩa, xóa bỏ tị hiềm, đúng là bậc mày râu trong nữ lưu, Tiền Đinh vô cùng cảm kích!
- Vậy để cô ấy đi hay giữ lại?
- Tuỳ phu nhân định liệu.
Bên ngoài có tiếng quát tháo, quan huyện hối hả ra đi. Ông đang thừa hành
công vụ, thực ra là chạy trốn tình cảm lúng túng. Trường hợp này thường
thấy trong kịch bản, tui không lạ. Phu nhân thổi tắt nến, ánh trăng lọt
vào nhà.
Tui thấp thỏm ngồi trên chiếc ghế đẩu ở xó nhà, khát
khô cổ, họng đau rát. Phu nhân là thần nhân hay sao mà biết tui đang
khát, bà rót cho tui một bát nước trà lạnh đưa đến trước mặt. Tui do dự
nhưng vẫn chìa tay ra. Tui uống cạn, nói:
- Cảm ơn phu nhân.
- không ngờ cô còn là một nữ hiệp tài nghệ song toàn – Phu nhân giọng giễu cợt.
Tui không biết nói gì.
- Năm nay cô bao nhiêu tuổi?
- Bẩm phu nhân, dân nữ năm nay hai mươi bốn tuổi.
- Nghe nói cô đã có thai?
- Dân nữ tuổi trẻ ngu muội, có gì không phải xin phu nhân mở lượng hải hà mà tha cho. Tục ngự có câu: “Người quân tử không chấp vặt, quan to độ
lượng to”.
- Không ngờ cô lại rất có tài ăn nói – Phu nhân hỏi,
vẻ mặt nghiêm túc – Cô dám đảm bảo đứa trẻ trong bụng là của ông lớn
không?
- Đúng thế ạ, dân nữ xin đảm bảo.
- Vậy… - Phu nhân nói – Cô ở lại hay đi?
- Dân nữ xin đi! – Tui trả lời ngay, không do dự.
Tui đứng bên cổng huyện nhìn vào bên trong. Tình huống thập tử nhất sinh,
kinh hồn táng đởm mà tui vừa trải qua trong một đêm trắng tuy hiện nay
chưa xong kịch bản, nhưng chẳng bao lâu nữa người ta sẽ dựng vở, lưu
truyền mãi mãi về sau. Đêm qua phu nhân khuyên tôi nên đi nơi khác lánh
nạn, còn dúi cho tui năm lượng bạc. Tui không đi đâu cả, không đi là
không đi. Tui có chết thì cũng chết tại Cao Mật, sau khi khuấy đảo đất
lở trời long.
Bà con đều biết tui là con gài Tôn Bính,
vòng trong vòng ngoài bảo vệ tui như đàn gà mái bảo vệ con gà nhép. Mấy
bà lão tóc bạc phơ giúi vào tay tui những quả trứng nóng hôi hổi, tui
không nhận thì nhét vào túi áo tui, giọng như khóc:
- Aên đi cháu, ốm ra đấy thì khổ?
Thực ra, tui biết trước khi xảy ra vụ cha tui, tất cả các bà các cô ở cái
huyện thành này, con nhà lành cũng như bọn gái điếm, nhắc đến tên tui là họ ngứa răng ngứa lợi, chỉ muốn ngoạm cho tui một miếng. Họ ghét tui có quan hệ tốt với quan huyện, ghét tui có cuộc sống dư dả, ghét tui có
bàn chân to được quan huyện ưa thích. Cha ơi, từ khi cha dựng cờ tạo
phản, họ đã nhìn con bằng con mắt khác; khi hơn; khi cha bị bắt giam
trong ngục, họ đối với con càng tốt hơn; sau khi dựng Thăng Thiên Đài ở
Thông Đức, cáo thị dán khắp nơi, dùng hình phạt đàn hương xử cha, cha
ơi, con đã trở thành con cưng của cả vùng.
Ơi cha, đêm
qua bố trí cứu cha, thiếu chút nữa thành công mĩ mãn! Nếu không vì cha
nổi cơn điên, việc lớn đã xong! Cha ơi cha, cơn điên của cha đã hại bốn
mạng người. Cha ra bức tường chữ bát mà xem, mắt ứa máu, tim nhói đau.
Bên trái treo hai đầu người, bên phải treo hai đầu người một đầu khỉ.
Bên trái là đầu Tám Chu và chú Quậy, bên phải là đầu ÚT Liên, Tiểu Thất
và con khỉ (Ngay cả con khỉ chúng cũng không tha, tàn nhẫn quá!)
Mặt trời đã lên cao, huyện nha vẫn im lìm, có lẽ đến giờ ngọ mới đưa cha
tui ra khỏi phòng giam. Lúc này, từ ngõ Đơn dối diện hôi chếch với cổng
chính của huyện, một đoàn người ăn mặc tề chủnh, đi về phía cổng huyện.
Ngõ Đơn rất nổi tiếng vì đã từng sản sinh hai vị tiến sĩ. Tiến sĩ là
chuyện vẻ vang trong quá khứ, duy trì cơ ngơi nhà họ Đơn hiện nay là một cử nhân. Cụ Cử, họ Đơn tên Văn, hiệu Chiêu Cử, là một người đức cao
vọng trọng. Tuy cụ chưa từng đến nhà tui mua rượu mua thịt chó, cụ chưa
khi nào ra khỏi ngõ, chỉ ở nhà đọc sách, thư họa, vẽ tranh, nhưng cụ
không xa lạ đối với tui. Tên cụ được ông lớn Tiền nhắc đến không dưới
một trăm lần. Ông lớn Tiền, mắt sáng lên, tay vuốt râu, ngắm bức thư họa của cụ, tấm tắc: Cao thủ, cao thủ! Con người này mà không đỗ kể cũng
lạ! Lúc khác ông lại thở dài: “Người này thì đỗ sao được?” Những lời
nhận xét trái ngược của ông khiến tui không hiểu ra làm sao, tui hỏi,
ông không trả lời. Ông đặt tay lên vai tui, nói: “Tài hoa vùng Cao Mật
do người này độc chiếm, nhưng triều đình sắp phế bỏ khoa cử, ông ta
không còn cơ hội bẻ quế xem trăng nữa”. Tui nhìn những dãy núi giống như núi mà không phải núi, nhìn những cây giống cây mà không phải cây,
người thì mờ mờ ảo ảo, thật tình chẳng hiểu gì cả, vì tui là một dân
thường, chỉ biết hát vài khúc Miêu Xoang, ngoài ra tui chẳng biết gì
hết. Nhưng ông lớn Tiền tiến sĩ xuất tân, một đại trí thức nổi danh
thiên hạ thì ông hiểu, ông nói tốt thì đó là tốt, ông đã phục Đơn tiên
sinh, thì Đơn tiên sinh phải là người nhà trời. Cụ Cử Đơn mày rậm mắt
to, mặt to tai lớn, mũi cao miệng rộng, râu tốt hơn râu người bình
thường, chỉ kém cha tui và ông lớn Tiền. Từ khi râu cha tui bị vặt trụi, râu ông lớn Tiền xếp thứ nhất, thứ hau là râu cụ Cử. Chỉ thấy cụ đi đầu đoàn người, đầu ngẩng cao, nghiễm nhiên là một lãnh tụ. Cổ cụ hơi vẹo,
không hiểu ngày thường vẫn thế hay hôm nay mới vẹo? Ngày thường ít khi
gặp cụ, không ai để ý chi tiết này. Khi cổ vẹo, cụ trở nên ngang tàng,
không giống một văn nhân, trái lại, giống một tướng cướp, lâu la hàng
đàn. Đi sau cụ toàn là những người có tên tuổi ở Cao Mật. Ông béo đội
khăn đỏ là Lý Thạch Tăng, chủ hiệu. Ông gầy nhom mắt hấp háy là Tô Tử
Thanh, Chưởng quĩ hiệu vải. Vị mặt rỗ hoa kia là Tần Nhân Mĩ, chủ hiệu
thuốc… Tai to mặt lớn vùng Cao Mật tề tựu ở đây cả. thần sắc họ không
giống nhau, người im lặng mắt nhìn thẳng, người lo sợ cuống cuồng, mắt
la mày lét, như đang tìm chỗ nhờ cậy; người cúi gằm, mắt nhìn đóng đinh
vào bàn chân, làm như không muốn cho ai nhìn thấy mặt mình. Họ ra khỏi
ngõ Đơn, lôi cuốn toàn bộ ánh mắt trên phố nhìn theo. Người thì hiểu, có người thì không hiểu. Người hiểu thì nói:
- Tốt rồi, cụ Cử đơn mà hạ sơn, tính mạng dủa Tôn Bính được bảo lãnh rồi!
- Nói gì quan lớn Tiền, ngay cả Viên đại nhân cũng phải nể mặt cụ Cử, huống hồ có cả toàn bộ hương thân vùng Cao Mật.
- Hoàng thượng cũng không phớt lờ ý dân, chúng ta cùng đi một thể.
Vậy là một dòng người đông đảo theo sau các hương thân, tập trung trên bãi
trống trước cổng huyện. Bọn lính Đức và bọn Vũ Vệ quân như chó đang mê
ngủ bị giội nước lạnh, tỉnh ngay như sáo, súng đang chống như gậy được
bồng lên. tui trông thấy những tên lính Đức mắt tóe lửa xanh.
Từ khi giặc Đức đổ bộ lên Thanh Đảo, tui được nghe rất nhiều chuyện kỳ
quặc về chúng. Rằng chân chúng không có gối, thẳng đuỗn như que củi,
không gập lại được, đã ngã là không thể nào dậy. Rõ ràng là huyên
thuyên! Những tên Đức đứng trước mặt tui mặc quần bó ống, đầu gối lộ rõ
như cái chày giã tỏi. Rằng bọn chúng làm chuyện ấy chẳng khác lừa ngựa,
trèo lên là xuất liền. Nhưng tui nghe bọn điếm ở ngõ Yên Hoa kể: các
thiên thần đâu phải trèo lên là xuất, mà như con lợn đực, sùng sục cả
tiếng đồng hồ không chịu xuống. Rằng chúng chọn những đứa trẻ khôi ngô,
linh lợi đem gọt lưỡi để học tiếng chúng. Tui đem chuyện này hỏi ông
lớn. Ông cười ha hả, bảo rằng, chuyện ấy nếu đúng là có thật thì ông
cũng không sợ, vì ông không có con trai. Ông đưa những ngón tay mềm mại
xoa xoa bụng tui, mắt sáng rực: “Mi Nương ơi, nàng hãy sinh cho ta một
con trai!”. Tui nói, e rằng không thể sinh nở, lấp Giáp Con bấy nhiêu
năm, tui không chửa đẻ gì. Ông bóp tay tui, nói: “Nàng chẳng nói Giáp
Con là thằng ngốc đó sao? Nói rằng nó không làm được chuyện ấy sao” Ông
bóp mạnh, khiến tui chảy nước mắt. Tui nói, từ khi kết với ông, tui
không cho Giáp Con đụng vào người tui, không tin, ông hảy hỏi Giáp Con.
Ông nói: “Nàng hay nhỉ, xui người tôn quí nhất huyện đi hỏi một thằng
ngốc!”. Tui nói, tôn quí nhất huyện thì cái chim cũng không đẽo bằng đá, tôn quí nhất huyện thì khi mềm cũng chẳng khác con giun, tôn quí nhất
huyện thì không ghen chắc? Nghe tui nói vậy, ông cười hì hì, bỏ tay ra.
Ông ôm tui vào lòng, nói: “Cưng của ta, nàng là thuốc an thần của ta, là linh đơn mà Ngọc Hoàng Thượng Đế luyện cho ta…” Tui rúc mặt vào lòng
ông, nũng nịu, ông ơi, ông hãy chuộc em ra, để em một năm ba trăm sáu
mươi lăm ngày hầu hạ ông, em không cần danh phận gì hết, nguyện làm con ở hầu hạ ông. Ông lắc đầu: “Hoang đường, ta đường đường là một tri huyện, mệnh uan của triều đình, sao dám cướp vợ của dân, chuyện này mà xảy ra, thiên hạ chê cười là chuyện nhỏ, chỉ sợ không giữ nổi cái mũ ô sa trên
đầu!”. Tui bảo, vậy ông bỏ em đi, từ nay trờ đi, em không bao giờ đặt
chân đến nơi này nữa. Ông thơm tui một cái: “Nhưng ta không bỏ được
nàng”, rồi ông nhại gịong Miêu Xoang Chuyện này khiến bản quan trước sau khó nghĩ… Ông cũng biết hát Miêu Xoang? Ông học ai vậy, ông thân yêu!
“Muốn học thì ngủ với cô giáo”, ông trêu chọc tui, ông vỗ mông tui, bắt
chước giọng cha tui, đúng phách đúng nhịp mà hát rằng Vừng hồng gác núi
đã hoàng hôn, hổ vọt rừng sâu chim về ngàn, riêng bản huyện không nơi tá túc, một mình một bóng nẫu ruột gan… Cơn cớ gì ông nẫu ruột gan? Chẳng
phải em sống sờ sờ đang nằm trong lòng ông, tiêu sầu giải muộn cho ông
đây sao? Ông không trả lời, coi mông tui như cái trống cơm mà vỗ, tiếng
thả tiếng buông, tiết tấu phân minh, hát tiếp Từ buổi bắt quen nàng Tôn
nữ, như hạn lâu ngày gặp mưa xuân. Ông cứ nói thế, một phụ nữ nông thôn
bán thịt cầy như em tì tốt ở chỗ nào? Cái tốt ở nàng không kể hết, ngày
nóng nhất nàng là khối băng, ngày lạnh nhất nàng là lò lửa. Nhất nhất
nữa là khi tình tự, nàng khiến ta ướt đẫm mồ hôi, khớp xương thư giãn,
lòng ta bồi hồi. Làm người, ôm Mi Nương mà ngủ, cuộc sống thần tiên cũng vậy thôi! Ông hát, hát mãi rồi lật tui xuống dưới, hàm râu như lông
đuôi ngựa của ông phủ kín mặt tui… Ôi cha nuôi, người ta có câu:
Có tâm trồng hoa hoa không nở, vô tâm trồng liễu liễu sum suê, hôm nao
phượng loan nghiêng ngửa dưới vân đài, ai ngờ em đã hoài thai… Vốn định
cho ông vui bất chợt, ai dè ông bắt cha em chịu cực hình…
Tui
trông tấy cụ Cử Đơn dẫn đầu các hương thân nhằm đámm binh lính như hùm
như sói mà đi tới. Những tên lính trợn tròn mắt, súng chĩa ngang. Ngoại
trừ cụ Cử Đơn, những người khác đi líu ríu, như có dây nhợ vướng giữa
hai chân, như có keo dính dưới gót giày. Cụ Cử Đơn dần bứt lên trước một khoảng cách, như con chim đầu đàn. Cụ Cử Đơn đến cổng giáo hóa thì bọn
lính lên đạn rôm rốp, các hương thân phía sau co cụm lại, không dám tiến lên nữa. Cụ Cử cũng dừng lại bên lầu giáo hóa. Tui từ trong đám phụ nữ
chạy lên, quì sụp khoảng giữa sau lưng cụ Cử và trước các vị hương thân, cất tiếng khóc làm các cụ giật mình hốt hoảng. Tui kể như hát: Các cụ
các ông ơi, cháu là Mi Nương, con gái Tôn Bính, cháu lạy cá vị, xin các
vị hãy cứu cha cháu. Cha cháu tạo phản là có nguyên do, tục ngữ có câu,
chó cùng bứt giậu, huống hồ cha cháu thông hiểu lễ nghĩa, nam tính cương cường. Cha cháu nổi dậy cũng vì lợi ích mọi người! Các cụ các bác các
chú, các vị hương thân hãy cứu cha cháu!…
Trong tiếng gào khóc
của tui, cụ cử Đơn hất vạt áo quì xuống đất, ngay trước mặt bọn lính.
Tui biết, cụ không lạy bọn lính, mà cụ lạy huyện đường Cao Mật, quì lạy
quan huyện Tiền Đinh, cha nuôi của tui.
Oâi cha nuôi, trong bụng Mi Nương đang quẫy đạp, đứa con yêu quí của tui cũng là hạt giống lang
sói nhà ông, hương hỏa thờ cúng ông. Tục ngữ có câu: Đánh chó ngó chúa,
xin ông hãy vì con mà cứu cha!
Cụ Cử Đơn quì xuống trước, các
hương thân quì theo, một mảng đen thui những người quì trên đường phố.
Cụ Cử Đơn rút từ trong bọc một cuộn giấy, nâng lên ngang ngực mở ra. Chữ viết chân phương, ngang bằng sổ ngay. Cụ cao giọng đọc:
“… Tôn
Bính sinh sự, là có nguyên do. Vợ con bị hại, không ai làm ngơ! Giương
cờ tạo phản, để cho dân nhờ! Tội không đáng chết, rất mong trên tha. Tha cho Tôn Bính, vỗ yên mọi nhà…”.
Cụ Cử hai tay nâng tờ đơn cao
quá đầu, cứ quì không chịu đứng dậy, có ý đợi người ra nhận. Nhưng huyện đường đã bị quân lính bao vây chặt, vắng như chùa bà Đanh. Căn nhà bếp
hỏa hoạn đêm qua, đầu xà vẫn còn bốc khói. Đầu lâu đám ăn mày đã nặng
mùi.
Đêm qua, anh hùng hào kiệt phá huyện nha, lửa cháy ngất
trời, người huyên náo… Nếu tui không tận mắt trông thấy, dù đánh chết
tui cũng không dám tin chuyện động trời đã xảy ra. Nghĩ lại mà sợ. Lại
nghĩ không sợ gì hết!
Những kẻ ăn mày khẳng khái dấn thân vào
chỗ chết, coi rụng đầu chỉ là cái sẹo bằng miệng bát! Nhớ chuyện đêm
qua, căn bệnh điên của cha, nghĩ sao mà giận! Đổ bể tan tành một kế sách diệu kỳ. Cha chết còn là chuyện nhỏ, liên lụy bao người chuyện lớn hơn. Các vị cái bang đều chết sạch. Phu nhân không cứu, mạng của con cũng
không còn!… Sao cha lại điên khùng đến thế hở cha?
Thỉnh thoảng
một nha dịch hối hả chạy qua sân như con mèo hoang. Thời gian hút tànn
một tẩu thuốc đã trôi qua, cụ Cử Đơn vẫn nguyên tư thế cũ, bất động như
một pho tượng đất. Bên trong huyện đường vẫn k động tĩnh gì. Thời gian
hút tàn một tẩu thuốc lại đã trôi qua, huyện đường vẫn không động tĩnh,
trước cửa nha môn bọn lính mắt trợn trừng, súng lăm lăm như đang gặp
địch. Mồ hôi chảy ròng ròng trên cổ cụ Cử. Rồi thời gian một tẩu thuốc
nữa lại đã trôi qua, tay cụ Cử bắt đầu run, mồ hôi ướt đẫm lưng. Trong
huyện vẫn im ắng.
Bỗng bà cụ Tôn cất tiếng khóc:
- Xin rủ lòng thương mà tha cho!
Mọi người khóc theo:
- Xin rủ lòng thương mà tha cho!
Mắt tui nhòe đi. Qua màn nước mắt, tui thấy các hương thân dập đầu lạy đầy
đường, trước tui sau tui nhấp nhô như sóng, bên phải bên trái tiếng khóc não lòng, tiếng dập đầu bồm bộp không nghỉ không ngừng.
Mọi
người quì lạy trên đường cho đến gần trưa, ba lần thay gác, vẫn không có người trong huyện ra nhận đơn. Hai cánh tay giơ cao của cụ Cử từ từ hạ
xuống, cái lưng thẳng dần dần gập lại, cuối cùng, cụ Cử ngả lăn ra, ngất xỉu.
Giữa lúc ấy, chiêng trống vang trời, kèn đồng lanh lảnh,
đoàng đoàng đoàng ba phát súng thần công, cổng chính huyện Đào Hồng ken
két mở, thế trận bày ra trước Nghi môn. Tui không ngó đám vệ sĩ như beo
như hổ, cũng không nghi trượng oai phong. Tui nhìn cỗ xe tù chăm chăm,
hai chiếc lồng kê sát bên nhau, một chiếc cha tui Tôn Bính, chiếc thứ
hai Tôn Bính giả: Uùt Sơn. M… eo m… eo m… eo! Tui đau!